کارگروه ملی غارشناسی و تصمیم گیری برای «قلایچی»

به گزارش خبرنگار بخش گردشگری خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، این مطلب دیدگاه جواد نظام‌دوست ـ رییس انجمن غارنوردی و غارشناسی ایران ـ پس از بازدیدی است که به‌تازگی همراه هیأتی از غارنوردان حرفه‌یی کشور از این غار داشت و به تهیه‌ی نقشه از آن پرداخت. غار قلایچی در نزدیکی تپه‌ی باستانی قلایچی، محل زندگی یکی از تمدن‌های مانایی بوده است و در 12 کیلومتری شمال شرقی شهر بوکان در استان آذربایجان غربی قرار دارد. قلایچی، غاری فنی است که پیمایش آن مستلزم داشتن تجهیزات و توانایی تخصصی غارنوردی است.

دهانه‌ی این غار حدود هشت متر قطر دارد و با چاهی عمیق به ارتقاع 110 متر آغاز می‌شود. به همین دلیل، داخل شدن به این غار برای همه‌ی مردم بدون داشتن تجهیزات امکان‌پذیر نیست؛ اما یک سرمایه‌گذار با علم به زیبایی‌های خاص این غار تصمیم گرفته است که راه را برای مردم باز کند. اقدامی که از دیدگاه غارشناسان و اکوتوریست‌ها فقط به تخریب این غار منجر می‌شود.
جواد نظام‌دوست پس از بازبینی که به‌تازگی از این غار داشت، درباره‌ی وضعیت آن به خبرنگار ایسنا گفت: شرایط این غار به‌گونه‌ای است که افراد عادی نمی‌توانند به‌راحتی به آن وارد شوند. بنابراین در تمام این سال‌ها، از تعرض سالم مانده بود تا این‌که باخبر شدیم، از سال پیش، یک سرمایه‌گذار شخصی قصد دارد، این غار را گردشگری کند.
او توضیح داد: این سرمایه‌گذار از اوایل سال 1389 به‌دنبال گرفتن مجوز از اداره‌ی منابع طبیعی و محیط زیست شهرستان بوکان برای ایجاد راهی ساده به داخل غار بوده است. خوشبختانه مسؤولان مربوط همکاری‌های لازم را در این‌باره انجام دادند و مجوز را صادر نکردند؛ ولی این سرمایه‌گذار به اداره کل منابع طبیعی استان آذربایجان غربی مراجعه کرد و چراغ سبزهایی گرفت و مشغول کار شد.
این غارنورد بیان کرد: این سرمایه‌گذار با حمایت‌هایی که می‌شود، در نهایت وارد عمل شد و قصد داشت، تونلی را به داخل غار حفر کند و به کف چاه برسد تا مسیری برای مردم عادی باز شود؛ اما این کار هنوز عملی نشده است، چون اداره‌ی محیط زیست شهرستان بوکان مانع آن شد. برای همین، این سرمایه‌گذار درخواست خود را به کارگروه غارشناسی کشور فرستاد و قرار است، در جلسه‌ای به این موضوع رسیدگی شود.
او تأکید کرد: غار قلایچی یکی از عمیق‌ترین چاه‌های طبیعی ایران به‌شمار می‌آید که هرگونه دخل و تصرف در آن به بهانه‌ی گردشگری کردن این محیط، تخریب کلی آن و حتا خشک و آسیب‌پذیر شدن آن را سبب می‌شود و به‌خاطر روند کندی که سازندهای آهکی آن دارد، تغییرات آب‌وهوایی با ورود به غار، آسیب جبران‌ناپذیری را وارد می‌کند.
نظام‌دوست با اشاره به تهیه‌ی گزارش زمین‌شناسی و تکمیل نقشه‌های این غار، گفت: در نزدیکی قلایچی، غار دیگری به نام «دوکچی» قرار دارد و احتمال می‌رود، این دو غار به یکدیگر وصل باشند. اکنون ما در حال بررسی این موضوع هستیم.
وی ادامه داد: ما این اطلاعات را در اختیار سازمان محیط زیست قرار می‌دهیم تا برای این غار حکم اثر ملی طبیعی بگیرد و این سازمان مسؤول حفاظت از آن شود. در این صورت، کسی نمی‌تواند این غار را تخریب کند.
او اظهار کرد: اگر عده‌ای می‌خواهند غار قالایچی، گردشگری شود، دست کم آن را به‌صورت تخصصی گردشگری کنند تا غارنوردان با تجهیزات داخل آن شوند و حرفه‌یی عمل کنند.
این غارشناس تأکید کرد: با اطلاعی که از شرایط غارهای گردشگری کشور داریم، مطمئن هستیم، اگر قلایچی هم گردشگری شود، حتما از بین می‌رود.

ایمان هادی ـ دبیر کارگروه غارشناسی کشور ـ نیز درباره‌ی این غار به خبرنگار ایسنا گفت: غار قالایچی یک متقاضی سرمایه‌گذاری داشت که می‌خواست با حفر تونل به داخل غار، آن را از حالت چاه خارج کند تا دسترسی به آن برای عموم مردم آسان شود.
او تأکید کرد: قلایچی منحصربه‌فردترین چاه طبیعی کشور است و براساس اصول و ضوابط، این کارگروه محال است اجازه دهد، برای گردشگری شدن آن سیمای ظاهری غار تغییر کند.
هادی در ادامه به اصولی که این اجازه را به کارگروه غارشناسی می‌دهد، اشاره کرد و گفت: هیأت وزیران آیین‌نامه‌ای را با عنوان «بهره‌برداری، مدیرت و حفاظت از غارهای کشور» در 29 فروردین‌ماه سال گذشته صادر کرد که مشخص می‌کند، چگونه باید روی غارهای کشور کار شود.
وی با اشاره به این‌که این آیین‌نامه، تبصره و فصل‌های مختلفی دارد که وظایف کارگروه را تعیین می‌کند، اظهار کرد: یکی از مفاد این آیین‌نامه به‌صراحت اعلام می‌کند که تغییر ظاهری غار به هر دلیل ممنوع است، مگر این‌که به تصویب این کارگروه برسد.
دبیر کارگروه غارشناسی کشور ادامه داد: در بعضی موارد انگشت‌شمار وقتی می‌بینیم، با ورود به غار فضای بهتری برای شناسایی ایجاد می‌شود، این اجازه را می‌دهیم که دهنه‌ی غار تحت نظارت کامل و ضوابط سخت، برای فعالیت‌های تحقیقاتی و علمی باز شود.
او در ادامه به شرایط غار قلایچی اشاره کرد و گفت: گزارشی را از این غار آماده کرده‌ایم که قرار است در جلسه‌ی کارگروه مطرح شود تا اعضای آن که شامل نمایندگان سازمان‌های حفاظت از محیط زیست، میراث فرهنگی و گردشگری، جنگل‌ها و مراتع، جغرافیای نیروهای مسلح، تربیت بدنی، نقشه‌برداری و وزارتخانه‌های نیرو، کشور و علوم و انجمنی غیردولتی از فدراسیون کوه‌نوردی و انجمن غارنوردی و غارشناسی کشور هستند، درباره‌ی این موضوع نظر دهند.
هادی با تأکید بر این‌که کارگروه جلوی طبیعت‌گردی را که به تخریب منجر شود، می‌گیرد، ادامه داد: براساس ضوابط موجود نباید ظاهر غار قلایچی تغییر کند؛ ولی اگر آرای اعضای کارگروه این اجازه را داد، این تغییر به هیچ‌وجه از طریق حفر تونل به داخل غار نخواهد بود.
وی معتقد است: گردشگر عامه محال است با توجه به مشکلات و خطرهایی که این غار دارد، بتواند به آن وارد شود.
او ادامه داد: بعضی از غارها آن‌قدر از نظر زیست‌محیطی حساس هستند که خطر ورود به آن‌ها بالاست و نمی‌توان اجازه داد، در آن دخل و تصرف شود. البته بعضی غارها نیز آن‌قدر حساس نیستند، اما برای بازدید عموم هم مناسب نیستند، ولی آن‌ها را در دسترس افراد حرفه‌یی که با نظارت کارگروه غارشناسی به آن وارد شوند، قرار می‌دهیم. برخی غارها نیز سهولت دارند و حساس نیستند و به‌راحتی می‌توان آن‌ها را گردشگری کرد.
دبیر کارگروه غارشناسی کشور اضافه کرد: ما درباره‌ی غار قلایچی طبق نظر اعضای کارگروه تصمیم می‌گیریم. حتا اگر قرار باشد، این غار گردشگری شود، براساس ضوابط برای حفاظت از آن اقدام می‌کنیم تا تخریبی وارد نشود. البته اگر سرمایه‌گذار متقاضی برای انجام این کار تأیید شود، چراکه در حال حاضر بحث این کارگروه، گردشگری شدن یا نشدن غار قلایچی است و پس از مشخص شدن این موضوع، به سرمایه‌گذار می‌پردازیم
منبع: ایسنا