جغرافیای لبنان
لبنان کشوری است با مساحت 10452 کیلومتر مربع واقع در حاشیه شرقی سواحل دریای مدیترانه. این کشور از شمال با ترکیه از جنوب با فلسطین از غرب با عراق همسایه است. از نظر مساحت این کشور یکی از کوچکترین کشورهای دنیا محسوب می گردد . اقلیم این کشور در سواحل دریای مدیترانه، گرم و مرطوب و پوشش جنگلی بوده که در سمت شرق در نواحی کوهستانی تبدیل به اقلیم کوهستانی با پوشش درختچهای (مشابه زاگرس) شده و نهایتاً به مناطق پست و کم ارتفاع با هوای خشک و نیمه خشک در مجاورت کشور سوریه ختم میگردد. میزان بارش در این کشور بین 200 تا 1500 میلیمتر متغیر بوده که میانگین وزنی آن 700 میلیمتر می باشد و بیشترین بارش در فوریه اتفاق می افتد . بالاترین نقطه ارتفاعی در این کشور 3083 متر است
منابع طبیعی در این کشور شامل سنگ آهک ، سنگ آهن و نمک است . گروههای نژادی شامل 95% عرب ، 4% ارمنی و 1% سفید پوست سامی بوده و 59.7 % مسلمان ، 39 % مسیحی و 1.3% سایر ادیان می باشند .زبان رسمی در این کشور عربی بوده اما به فرانسه و انگلیسی و ارمنی نیز صحبت می کنند .نوع حکومت جمهوری است و از سال 1945 جزء سازمان ملل می باشند . پایه های اقتصادی در این کشور کشاورزی (مرکبات ، میوه ، غلات و پنبه ) و صنعت توریسم است . کوه های مهم شامل دو رشته کوه جبل هرمون و جبل موسی بوده و رودهای مهم نیز شامل لیتانی و اورنتس است .
در این کشور مسلمانان خصوصاً شیعیان قسمتهای جنوب و مسیحیان، بیروت و قسمتهای شمالی لبنان را در اختیار دارند. مهمترین شهرهای این کشور عبارتند از بیروت، صور، صیدا، بعلبک، تراپولی(طرابلس).
موقعیت لبنان و ایران درخاور میانه
موقیت لبنان در حاشیه شرقی دریای مدیترانه
نقشه طبقات ارتفاعی ، موقعیت چشمه ها و رودخانه های بزرگ ، منحنی های هم باران و دیاگرام توزیع ماهانه بارش در لبنان (فدی نادر 2011)
شهر بیروت مرکز لبنان
شهر بعلبک در شرق لبنان
بزرگ ترین استادیوم ورزشی باستانی جهان در شهر صور
آثار تاریخی بسیار زیبا مربوط به روم باستان در شهر بعلبک
مختصری از زمین شناسی لبنان
کشور لبنان را سنگهایی متعلق به ژوراسیک ، کرتاسه ، پالئوژن و نئوژن پوشانده است که عمدتا شامل آهک ، مارن ، کنگلومرا و توده های نفوذی از جنس بازالت می باشد .سه دگرشیب در بین این توالی مشاهده می شود که شامل اواسط ژوراسیک ، بین ژوراسیک و کرتاسه ، بین پالئوژن و نئوژن می شود .
قدیمیترین ستون چینه شناسی سنگ های رخنمون یافته در لبنان از قدیم به جدید به شرح زیر می باشد .
این سنگها متعلق به ژوراسیک (206-142 میلیون سال پیش) است که دارای ضخامت 1420 متر می باشند و خود شامل چهار واحد رسوبی است . اولین واحد شامل تناوب لایه های آهک ، آهک دولومیتی و دولومیت می باشد .(واحد J4 ) . روی این واحد با دگرشیب توده های نفوزی بازیک عمدتا بازالت قرار دارند (واحد J5 ) . روی بازالت ها آهک با ندولهای چرت (واحد J6 ) و روی آن نیز طبقات آهک ماسه ای االیت دار (واحد J1 ) به صورت هم شیب قرار گرفته است .
کرتاسه در لبنان شامل 7 واحد رسوبی با ضخامت 2055 متر و سن 142-65 میلیون سال پیش است که به صورت هم شیب روی هم قرار گرفته اند . این واحد ها از قدیم به جدید شامل ماسه سنک (واحد C1 ) ، آهک ماسه ای (واحد C2-1 ) ، آهک (واحد C2-2 ) ، آهک مارنی همراه با توده های بازالت (واحد C3 ) ، دولومیت آهک مارنی آهک با ندول های چرت (واحد C4 ) ، آهک با ندول های چرت همراه با آهک مارنی (واحد C5 ) ، مارن با بین لایه ای آهک (واحد C6 ) می باشند .
پالئوژن (23-65 میلیون سال پیش )در لبنان شامل یک واحد رسوبی به ضخامت 800 متر بوده که به صورت هم شیب روی کرتاسه قرار گرفته است (واحد e ) . این واحد شامل مارن با بین لایه ای آهک نومولیت دار میباشد
رسوبات نئوژن (23-2 میلیون سال پیش ) با دگرشیب روی رسوبات زیرین خود قرار گرفته اند . ضخامت این لایه ها در مجموع 700 متر بوده و شامل دو واحد رسوبی است . واحد m شامل مارن ، کنگلومرا ، آهک ماسه ای و آهک مارنی به سن میوسن است و واحد p شامل کنگلومرا ، بازالت ، مارن و آهک به سن پلیوستوسن می باشد .
از نظر ژئومورفولوژی در لبنان دو طاقدیس طویل (پشت نهنگی) با ساختار چین خوردگی ملایم و روند شمال غرب – جنوب شرق دیده شده که گسلهای چندی به صورت عرضی و تقریبا شرقی – غربی آنها را قطع نموده است
بیشترین گسترش مربوط به نهشته های ژوراسیک و کرتاسه بوده و بیشترین لیتولوژی نیز متعلق به آهک است .
کارستیفیکاسیون آهک و توسعه غارهای آهکی در لبنان
این کشور در عین کوچکی دارای 70 غار ثبت شده است . تشکیل این غارها نیازمند مهیا بودن دو فاکتوراساسی است .
1- وجود سنگ های کربناته دارای درز و شکاف
2- وجود آب های فرو رو دارای PHاسیدی
سن سنگ های کربناته در لبنان به طور متوسط حدود 175 میلیون سال است که حدود 5-10 میلیون سال پیش تحت تاثیر حرکات تکتونیکی درز و شکاف دار شده و به شکل کنونی تکوین یافته است .امروزه حدود 65% از مساحت لبنان را این سنگ های کربناته متخلخل تشکیل داده است . رطوبت کافی و خاک حاصلخیز باعث رشد گیاهان و تکثیر و گسترش جانوران در آن شده است . از زمان 5-10 میلیون سال پیش تا کنون از بین رفتن گیاهان و جانوران و متلاشی شدن بقایای آنها باعث ازدیاد گاز CO2 شده که این گاز با ترکیب در نزولات جوی تشکیل آب با اسیدیته ضعیف داده و همین عامل انحلال در سنگ آهک را تسریع کرده است . این انحلال از درز و شکاف های مویین آغاز گردیده و خصوصا در مناطقی که تراکم درزه ها بیشتر بوده است با اتصال معابر انحلالی به تدریج دالان ها و غارهای زیر زمینی تشکیل گردیده است .حرکت آب در این دالان ها باعث گسترش غار شده و از طرفی چکیدن آب باران در آنها طی ملیون ها سال تشکیل انواع غار نهشته ها راداده است .کلسیت (CaCo3 ) و آراگونیت (CaMg(Co3)2 )فراوان ترین کانیهای این غار نهشته ها می باشند که دارای رنگ سفید و یا کریستالین هستند ولی وجود ناخالصی ها در آنها باعث ایجاد رنگ های متنوع از قبیل قهوه ای ، زرد ، صورتی ، قرمز و نارنجی شده است . پدیدههای انحلالی سطحی مثل کارنها (karrens) در سنگ های کربناته در لبنان بهوفور یافت میگردد به عبارتی لبنان را باید کشور کارست نامید .
کارست در لبنان در سنگ های متعلق به ژوراسیک و کرتاسه بیشتر توسعه یافته
است . از آنجایی که یکی از عوامل موثر در این پدیده میزان بارش است که خود
تابعی از ارتفاع می باشد لذا از این دیدگاه سنگ های ژوراسیک را به سه ناحیه
تقسیم کرده اند (فدی نادر 2008) .
مقطع عرضی شماتیک از سنگ های ژوراسیک به نقل از فدی نادر (2008
غار Jiita که یکی از بزرگ ترین غار های این کشور است و از نظر صنعت توریسم و تامین آب بیروت بسیار حائز اهمیت است ، در زون سوم (coastal zone ) و نزدیک خمش لایه ها یعنی جایی که درزه های کششی در سطح و درزه های فشارشی در عمق توسعه داشته اند ، قرار گرفته است . لایه بندی مناسب و جریان کافی آب به توسعه این غار زیبا کمک بسیاری کرده است .
دبی جریان در این غار بین 2.3-9.1 متر مکعب بر ثانیه متغیر بوده و متوسط جریان در آن 4.4 متر مکعب بر ثانیه می باشد . حجم خروجی آب از این غار سالانه معادل 140 میلیون متر مکعب می باشد .( سامی کرکابی 1990) .
بیشترین دبی خروجی مربوط به ماه می بوده و این در حالی است که بیشترین بارش متعلق به فوریه است . به عبارتی بین بیشترین بارش و بیشترین دبی خروجی دو ماه فاصله است .
مقطع زمین شناسی و منحنی دبی جریان خروجی از غار Jeita
دیاگرام سه بعدی زمین شناسی از غار Jeita
تاریخچه غار نوردی در لبنان
از نظر تاریخی انسانها همیشه در مناطق نزدیک آب زندگی می کرده اند .چشمه های بزرگ نیز در ارتباط با غار ها ی کارستیک هستند .لذا در گذشته غار ها برای پناهگاه ، خانه ، محل دفن مردگان و مکان های مذهبی مورد استفاده قرار می گرفته است .
قدیمی ترین مدارک غار در لبنان مربوط به نقشه هایی است که کارشناسان فرانسوی ، انگلیسی و آمریکایی از غار Jeita در سال 1836 ترسیم کرده اند .در سال 1940 Lionel Ghorra که یک لبنانی 18 ساله بوده است تصمیم به پیمایش غار Jeita گرفت به تدریج افراد بیشتری نیز به این گروه اکتشاف پیوستند تا اینکه در سال 1951 کلوپ غارنوردی لبنان (SCL ) Speleo Club du Libon تاسیس گردید . این کلوپ شروع به اکتشاف و پیمایش غار در لبنان نمود و در سال 1962 توانست عمیق ترین غار لبنان را به نام " Fouar Dara sinkhole " به ثبت برساند . در سال 1965 ، SCL در طی چهارمین کنگره بین المللی اتحادیه جهانی غار شناسیUnion International Speleology (UIS ) در یوگوسلاوی به عضویت این انجمن پذیرفته شد .
اکتشاف و پیمایش غار ها در لبنان تا سال 1975 ادامه یافت . در این زمان جنگ 15 ساله لبنان آغاز شد و تمامی فعالیت های غار نوردی تا پایان یافتن جنگ در سال 1990 متوقف شد .بعد از جنگ SCL مجددا فعالیت خود را آغاز نمود که منجر به اکتشاف و نقشه برداری غار های بیشتری شد . از سال 1966 تا کنون سه کلوپ غار نوردی دیگر در لبنان تاسیس شده و آغاز به کار نموده است . که دو کلوپ آن اساسا متمرکز بر روی غارهای باستانی می باشند . مهمترین کشفیات این دو گروه مربوط به کشف آثار ماموت در غار Assi al Hadath در دره گادیشا می باشد .
روز شمار برنامه تیم اعزامی
دوشنبه 28 شهریور برابر با 19 سپتامبر گردهمآیی افراد شرکت کننده در سیمپوزیوم لبنان به همراه جمعی از اعضای انجمن در منزل یوسف واقف به منظور هماهنگی بیشتر
سهشنبه 29 شهریور برابر با 20 سپتامبر حرکت با پرواز ساعت 7 بامداد (به وقت تهران) به سمت بیروت ، اقامت در منطقه آنتالیاس مارلیاس بیروت ، بازدید از بیبلوس
چهارشنبه 30 شهریور برابر با 21 سپتامبر بازدید از محل برگزاری سیمپوزیوم در دانشگاه کسلیک holy spirit) )و نصب نقشهها و عکسها
پنجشنبه 31 شهریور برابر با 22 سپتامبر نهائی کردن power point مقالات و ثبت نام همایش و شرکت در مهمانی سیمپوزیم ( ice breakig party )
جمعه 1 مهر ماه برابر با 23 سپتامبر شرکت در سیمپوزیوم ،
ارائه مقاله "نقش زنده یاد لیلا اسفندیاری در غار نوردی ایران و ورزش
بانوان " توسط فاطمه واقف ، پخش فیلم یادمان لیلا اسفندیاری با عنوان "دلم
برای دوستانم تنگ خواهد شد ساخته امیر واقف
شنبه 2 مهر ماه برابر با 24 سپتامبر شرکت در سیمپوزیوم ،
ارائه مقاله "زمین شناسی غار انگره مینو سپیدان" توسط قاسم قادری ،ارائه
مقاله "معرفی غار شم شم در غرب ایران " توسط یوسف واقف و آرش یاسمن پور ،
ارائه مقاله "بررسی های زمین شناسی و ساختاری غار سنگشکنان جهرم " توسط
لیلا کریمی پخش فیلم " سیلاب در غار " ساخته امیر واقف در رابطه با
غارنمکدان قشم ، پخش فیلم " امداد زیر زمین " ساخته امیر واقف در رابطه با
امداد در غار یخ مراد
یکشنبه 3 مهر ماه برابر با 25 سپتامبر بازدید از منطقه تنورین ، بازدید از محل غار بعترا ، بازدید از سینک هول تلاجه( (Tellageh – بازدید از کارستهای منطقه plateau Jeij
دوشنبه 4 مهر ماه برابر با 26 سپتامبر بازدید از منطقه بعلبکر
سهشنبه 5 مهر ماه برابر با 27 سپتامبر غارنوردی در قسمتهای غیرتوریستی غار Jeita به همراه غارنوردان کرواتی ، لبنانی ، بلژیکی
چهارشنبه 6 مهر ماه برابر با 28 سپتامبر بازدید از بندرهای صور و صیدا
پنجشنبه 7 مهر ماه برابر با 29 سپتامبر ازدید از قسمتهای مختلف شهر بیروت ، شرکت در مهمانی افتخاری الکساندر
جمعه 8 مهر ماه برابر با 30 سپتامبر بازدید از قسمتهای توریستی غار Jeita
شنبه 9 مهرماه برابر با 1 اکتبر بازدید از قسمتهای مختلف شهر بیروت ، شرکت در مهمانی خداحافظی جانی تواک و بازگشت به ایران، پرواز ساعت 30/10 (به وقت بیروت) به تهران
یکشنبه 10 مهر ماه برابر با 2 اکتبر رسیدن به تهران ساعت 2 بامداد و استقبال جمعی از اعضای انجمن غارنوردی ایران از اعضای تیم اعزامی
برنامه ارائه مقالات
کلیه مقالات پذیرفته شده در روز های 23 و 24 سپتامبر بر اساس جدول زیر ارائه گردید .
چکیده و اصل مقالات
چکیده مقالات در کتاب ABSTRACTS BOOK چاپ گردید . اصل مقاله های ارائه شده از سایت انجمن غارنوردی لبنان به آدرس www.speleoliban.orgقابل دانلود است
نکات مهم و قابل ذکر
1 – تعدادی از اعضای انجمن غارنوردان و غارشناسان ایران در زمان عزیمت و بازگشت تیم اعزامی به لبنان با حضور خود باعث دلگرمی تیم اعزامی بودند که بدینوسیله از تمامی آنها تشکر و قدردانی میگردد. از این میان میتوان به جواد نظام دوست، امیر واقف، علی غلامحسینی، یوسف سروری نیا و خانم مینایی و سایر دوستان اشاره نمود.
2 – نزدیکی بسیار زیادی بین غارنوردان ایرانی و لبنان وجود داشت و تیم ایرانی همیشه مورد تشویق و حمایت غارنوردان لبنانی قرار داشتند. از این میان خصوصاً بایستی به شادی شاکر، جانی تواک، سامی کرکابی، الکساندر، حبیب هلو ، مایکل اشاره نمود. که جا دارد به هر نحو مقتضی از ایشان تشکر و قدردانی به عمل آید.
3 – سطح کارهای ارائه شده توسط تیم ایرانی اعم از مقاله، پوستر، عکس و فیلم در مجموع قابل قبول بوده و قابل رقابت با فعالیتهای ارائه شده توسط غارنوردان سایر کشورها بود.
4 – وجود 10 – 9 دکترای مرتبط با علوم غار و متخصصان کار کرده در بین شرکتکنندگان باعث شده بود که سیمپوزیوم از سطح علمی بالایی برخوردار باشد. مقالات ارائه شده گاهاً بسیار تخصیصی و پر هزینه بودند.
5 – ارائه مقاله یادمان لیلا اسفندیاری و بهدنبال آن پخش فیلم ساخته شده در رابطه با آن زنده یاد بسیار سالن را تحت تأثیر قرار داده بود و بلافاصله بعد از ارائه فیلم سامی کرکابی به ردیف اول (محل قرارگیری اکیپ ایرانی) آمد وبا چشمانی اشکآلود ابراز احساسات کرد و شادی شاکر از طرف کلوپ غارنوردی لبنان پشت تریبون قرار گرفت و به انجمن غارنوردی ایران تسلیت گفت و بعد از آن فیلم بوروس واتست در رابطه با ایران پخش گردید.
6 – در شب دوم با پخش شدن فیلم "امداد زیر زمین" و "سیلاب در غار" ، دکتر فادی نادر با ارائه صحبت کوتاهی از اینکه غارنوردان ایران در این مدت کوتاه توانستند به پیشرفتهای قابل توجهی دست پیدا کنند تشکر و قدردانی کرد.
7 – پوستر تهیه شده از لیلا اسفندیاری توسط حضار در پایان روز اول و ابتدای روز دوم سیمپوزیوم امضاء شد و به ایران بازگردانده شد.
8 – عکسهای ارائه شده در نمایشگاه که توسط غارنورد خوب کشورمان یوسف واقف که با هزینه شخصی تهیه شده بود به غارنوردان لبنانی هدیه داده شد که جا دارد از این دوست عزیزمان تشکر کنیم.
9 – مقالات علمی ارائه شده در سیمپوزیوم از سطح مناسبی برخوردار بود به گونهای که دکتر گارا از کرواسی، دکتر فدی نادر از لبنان و دکتر الکساندر کلیم چوک از ترکیه بعد از ارائه مقالات به تیم ایرانی تبریک گفتند.
10 – روز سهشنبه 5 مهر ماه معادل 27 سپتامبر 3 نفر از اعضای تیم اعزامی (یوسف واقف، فاطمه واقف، آرش یاسمنپور)، 3 نفر از غارنوردان کروات ،1 نفر از عمان ، 5 نفر از لبنان ، 1 نفر از بلژیک به سرپرستی جانی تواک از طریق تونل دریا در قسمت بالایی غار Jaita وارد غار شدند. این تونل به طول 700 متر با شیب 30 درجه جهت انتقال آب غار به بیروت مورد استفاده قرار میگیرد. این گروه با تجهیزات کامل متناسب با غارهای آبی از همان ابتدا وارد آب شده و به حالت شناور پس از پیمودن 300 متر وارد یک دالان فرعی بهنام تالار قرمز شدند. آب عمیق، کدر (بهدلیل بارندگیهای اخیر) و سرد بود. در قسمتهایی از مسیر، امکان حرکت در مسیر اصلی نبوده که بهناچار از مسیرهای فرعی استفاده شد. در قسمتهایی از مسیر آثار بهجای مانده از اکتشافات قبلی شامل چراغ زنبوری، طناب و گالن پلاستیکی نفت دیده میشد. پس از پیمودن طولی حدود 1200 متر وارد قسمتهایی شدند که جریان آب بهدلیل بارندگیهای اخیر شدید بوده و با توجه به ریسک بالای ادامه مسیر ، تیم تصمیم به بازگشت میگیرد.
در مسیر بازگشت با توجه به حرکت در خلاف جریان آب، پیمایش به کندی و دشواری صورت میگرفته است و نهایتاً تیم صحیح و سالم ساعت 16 به دهانه ورودی میرسند. این تلاش 8 ساعت گوشهای از توانمندیهای فنی تیم ایرانی را به نمایش گذاشت.
11 – اکثر لبنانیها به سه زبان عربی ، فرانسه و انگلیسی مسلط هستند. مقالات ارائه شده در سیمپوزیوم نیز به دو زبان انگلیسی و فرانسه ارائه میشد. این مسئله حاکی از این دارد که چنانچه انجمن غارنوردی ایران بخواهد فعالیتهای بینالمللی خود را دنبال کند بایستی تمامی اعضای آن بهدنبال تکمیل و یادگیری زبان انگلیسی و فرانسه باشند.
12- انجام بحثهای علمی خصوصاً با دکتر فدی نادر و دکتر الکساندر کلیم چوک در بازدید از مناطق کارستی بسیار لذتبخش بود. فهمیدیم که در رابطه با تشخیص پدیدههای زمینشناسی، تکتونیک و کارست مشکلی نداریم ولی در رابطه با تشخیص انواع خاص کارست مثل هیپوژن کربناتها و مدلهای تشکیل کارست نیازمند مطالعه و تحقیق وجذب متخصصین ایرانی هستیم.
13- از نظر علمی تنها فرد ایرانی که برای همگان شناخته شده بود دکتر عزت الله رئیسی بود.
14-بحثهایی مثل توریستی کردن غارها و حفاظت صحیح از غارها در دنیا بسیار جدی است، در ایران هنوز اول راهیم.در این رابطه دکتر نبیل حداد سرپرست غار Jeita که از غار علی صدر همدان بازدید کرده بود ، بسیار از نحوه نگهداری این غار انتقاد کرده و علاقمند به مشاوره در این ارتباط بود .
نکات ضعف
علیرقم حضور موفق تیم ایرانی، عملکرد غارنوردان ایرانی دارای نقاط ضعفی بود که بایستی برای برنامههای مشابه برطرف گردد. از این میان میتوان به موارد زیر اشاره نمود.
1 – از زمان فراخوان مقاله بایستی در ایران کار گروهی سازماندهی میشد تا کلیه محصولات قابل ارائه را از تمام اعضاء دریافت و از بین آنها بهترینها گلچین و ارائه میشد. هماهنگیهای قبل از اعزام بسیار اهمیت دارد که این وظیفه بخش بینالمللی روابط عمومی انجمن است.
2 – شرکت در چنین همایشهایی با لباس فرم، آرم و علائم مشخص که نشانگر فرهنگ و تمدن ما باشد بسیار از زوایه تبلیغاتی میتواند مؤثر باشد.
3 – مواردی شامل لوحها و هدایای تبلیغاتی یاد بود با آرم و علائم ایران میتوانست بسیار مؤثر باشد. در این مورد تنها لوحی که به همت جواد نظام دوست تهیه شده بود ارائه گردید.
4 – جای کتاب، نشریه، فصل نامه خالی بود. بعضی کشورها محصولات نوشتاری خود را تبلیغ و توزیع میکردند. انجمن غارنوردی ایران تاکنون هیچ گونه تلاشی در این زمینه نکرده است.
5 – نقشههای ارائه شده توسط تیم ایرانی بسیار ساده بودند وارزش نمایشگاهی نداشتند. در این گونه موارد بایستی نقشهها بهصورت پوستر ارائه شود.
6 – ثبت وقایع ، فیلمبرداری، عکسبرداری و اطلاعرسانی خبری از طرف اکیپ ایرانی ضعیف بود. جای یک نفر با هدف وقایعنگاری و خبرنگاری خالی بود.
7 – در مجموع فکر میکنیم آنچه ارائه شد تمام توانمندیهای غارنوردان ایران نبود. اگر چه همین موارد ارائه شده نیز تشویق دیگران را به همراه داشت. ارائه تمامی پتانسیل ایرانیان با آن پیشینه، فرهنگ، تمدن و هوش و استعداد خدادادی نیازمند اتحاد و یکپارچگی وعدم تفریق و جایگزینی فرهنگ «جمعگرایی» بهجای فرهنگ «فردگرایی» است. یادمان نرود که
قطره دریاست اگر با دریاست ورنه او قطره و دریا دریاست
اعضاء شرکت کننده در سمپوزیوم
فاطمه واقف
لیلا کریمی
یوسف واقف سرپرست
آرش یاسمن پور
قاسم قادری
تهیه و تنظیم قاسم قادری
پی نوشت :ارش جان انشالله همیشه موفق و پیروز باشید به امید بهترین ها برای شما
با سلام و درود، دوستی
احتراما؛
به اطلاع می رساند که نشریه طبیعت گردی در راستای توسعه و ترویج فرهنگ و آموزش طبیعت گردی آماده در یافت سفرنامه ها ،عکس ها، گزارش ها،مطالب و ... شما عزیزان و درج آنها در نشریه و سایت رسمی نشریه به آدرس ecotoursimmag.com می باشد.
در صورت هر نوع سوال از تماس با اینجانب دریغ نفرمائید.
با احترام
نشریه طبیعت گردی
سایت نشریه: WWW.ECOTOURISMMAG.COM ایمیل ما :info@ecotourismmag.com
تلفن تماس: 44953055-